Nükleer santral nedir? Dünyadaki nükleer santral sayısı hakkında bilgiler
Sait Elmas
2 min read
Nükleer güç, 1789 yılında Uranyum’un keşfi ile başlayan ve 1934 yılında atomun parçalanması ile devam eden süreçte siyasetçiler, bilim insanları ve sanayicilerin gündemine girmiştir. Öteki birçok teknolojik gelişmede olduğu üzere evvel askeri ve savunma maksatlı başlayan çalışmalar daha sonra ticari olarak devam etmiştir. Birçok ülke nükleer güçten faydalanılması istikametinde ağır çalışmalar gerçekleştirmiş, bu çalışmaların sonucunda atomların parçalanması sonucu açığa çıkan ısı gücünü elektrik gücüne dönüştürecek sistemler geliştirilmiştir. Bu sistemler, başka bir deyişle nükleer santraller, nükleer gücün inançlı, denetimli ve sürdürülebilir bir biçimde elde edilmesini sağlamaktadır.
Nükleer santrallerin heyetimi 1970’li yılların başındaki petrol krizi ile birlikte hızlandı. Petrol ve öbür hidrokarbon kaynaklarına sahip olmayan ülkeler, bu kaynaklara olan bağımlılıklarını azaltmak ve güç arz güvenliklerini temin etmek için nükleer santrallere yöneldiler. Nükleer santraller tüm dünyada süratli bir halde işletmeye alınırken, 1979 yılında ABD’de yaşanan Three Mile Island (TMI) ve 1986 yılında Sovyet Rusya’da (bugün Ukrayna sonları içinde) yaşanan Çernobil kazaları ile görece bir yavaşlama olsa da nükleer santraller tüm dünyada kurulmaya devam etti.
Bu kazalardan çıkarılan dersler ışığında “nükleer güvenlik kültürü” kavramı gündeme geldi. Tüm dünyada daha inançlı nükleer santrallerin kurulması ve işletilmesi için hem idari hem de teknik açıdan gelişimler yaşandı. Bir yandan nükleer alanda düzenleme ve denetleme yapacak kurumlar kurularak yürütülen faaliyetlerin takibi ve denetimi yapılmaya başlandı; başka yandan daha inançlı gereç, kadro ve sistemlerin üretimi için yeni teknik, teknoloji, standardizasyon ve kalite sistemleri geliştirildi.
Nükleer santraller sahip oldukları kendilerine has özelliklerden ötürü ülkelerin tercih ettiği bir güç kaynağı olagelmiştir. Çevreyi, toplumu ve gelecek kuşakları göz önüne alan emniyetli, inançlı, rekabetçi, sürdürülebilir ve erişilebilir güç kaynaklarına olan gereksinim, başka alternatiflere nazaran nükleer santralleri ön plana çıkarmaktadır.
DÜNYADAKİ NÜKLEER SANTRAL SAYISI
Mayıs 2022 itibariyle, 32 ülkede 441 nükleer reaktör işletmede, 17 ülkede 53 adet nükleer reaktör de inşa halindedir. Nükleer santrallerde üretilen elektrik dünya elektrik arzının yaklaşık %10’una denk gelmektedir. Ülke bazında bakılırsa Fransa elektrik talebinin %70’inden fazlasını, Ukrayna %51’ini, İsveç yaklaşık %30’unu, Belçika yaklaşık %40’ını, Avrupa Birliği %26’sını, Güney Kore yaklaşık %30’unu ve ABD %20’sini nükleer güçten karşılamaktadır.
