İstanbul’da Marmara’ya yakın yapılar depremde risk altında | “Kıyı tarafları birinci dereceden depremden etkilenecek yerler”
Sait Elmas
3 min read
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki zelzelelerin akabinde, beklenen Marmara sarsıntısı nedeniyle bütün dikkatler İstanbul’a çevrildi. Kentte 2000 yılı öncesinde inşa edilen çok sayıda yapı bulunuyor. Bu yapıların bir kısmı ise Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde yer alıyor.
Uzmanlar, birçok eski sarsıntı yönetmeliğine nazaran yapılmış olan binaların, zayıf yer yapısından ötürü muhtemel bir zelzelede hasar görmemesi için mevcut zelzele yönetmeliğine uygun formda süratle yenilenmesi gerektiği konusunda ihtarda bulunuyor.
“200-250 YILLIK DÖNEMLERLE BÜYÜK ZELZELELER OLUYOR”
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Mühendisliği Geoteknik Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Ümit Karadoğan, İstanbul’un tarih boyunca zelzelelerin yaşandığı bir kent olduğunu söyledi.
İstanbul’da geçmişte meydana zelzeleler nedeniyle önemli yıkımların yaşandığını belirten Karadoğan, “İstanbul’da 200-250 yıllık dönemlerde büyük zelzeleler oluyor. İstanbul’da son devirlerde bir zelzelenin yaşanacağı uzmanlar tarafından öngörülüyor.” dedi.
Beklenen sarsıntı nedeniyle tüm gözlerin İstanbul’a çevrildiğini lisana getiren Karadoğan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu nedenle İstanbul’un taban yapısı gündeme geldi. İstanbul çok değişken bir yer yapısına sahip, bölge bölge değişebiliyor. Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece alüvyon tabanlardan oluşuyor. Bu nedenle bu yerler külfetli yerler. Anadolu Yakası’nda Maltepe ve Kartal’ın kıyı tarafları yer açısından külfetli. Kuzeye gitgide yer daha çok kayalardan oluşuyor. Fatih’te, Eminönü bölgesi hariç taban sağlam. Eminönü’nde dolgu taban bulunuyor fakat Ayasofya, Süleymaniye’nin olduğu kısım kayalardan oluşuyor, buralarda taban güçlü. Ancak bir ilçeye büsbütün uygun demek hakikat değil. Her ilçenin taban yapısına parsel parsel bakmak gerekiyor. Bir yerin zeminin âlâ olması zelzeleye hazırlıklı olma acısından kâfi değil.”
“İSTANBUL’UN MARMARA’YA HUDUT OLAN YERLERİ ALÜVYON TOPRAKTAN OLUŞUYOR”
Zemin yapısı nedeniyle İstanbul’da Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde toprak yapısının zayıf olduğunu vurgulayan Karadoğan, “İstanbul’un Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor. Bu nedenle kıyı tarafları birinci derecede sarsıntıdan etkilenecek yerler. Buradaki yapıların mevcut sarsıntı yönetmeliğine uygun biçimde gözden geçirilmesi, güçlendirilmesi yahut tekrar yapılması gerekiyor. Uygun yer etüdü yapılarak yanlışsız biçimde buraya konutları yapmamız lazım.” tabirlerini kullandı.
“KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN BİLHASSA MARMARA’YA KIYISI OLAN YERLERDE HIZLANDIRILMASI LAZIM”
İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Recep Özay ise İstanbul’un Tuzla’dan Gümüşyaka’ya kadar uzanan kıyı kesitindeki birden fazla yerin, yumuşak yerden oluştuğunu belirtti.
Sahil bölümlerinde ayrıyeten korozyonun da fazla olduğunun altını çizen Özay, “Örneğin Zeytinburnu ve Yeşilköy’de korozyon tesirli. Avcılar’da ise yer yumuşak, kil katmanı var. Beylikdüzü civarında 2000 öncesi eski yapılarda taban etüdü yok. Büyükçekmece’nin ise yeri külfetli. Fatih’in Samatya ve Yedikule mahallerinde yer tarafından meşakkatler var.” diye konuştu.
Özay, Büyükçekmece’den Silivri’ye kadar uzanan yazlıkların tehlike altında olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Buralarda denetimsiz bir formda 60’lı, 70’lı yıllarda yapılmış çok katlı binalar var. Binaların temel sistemleri çok korozyondan ziyan görmüş, gereç ve yer istikametinden berbat durumda. Buradaki binaların çok acil riskli bölge ilan edilmesi lazım. Anadolu Yakası’nda Tuzla’da yer sorunlu yerler var. Lakin burada yapı stoğu çok eski değil. Kadıköy Fenerbahçe, Kurbağalıdere civarı taban berbat. Eski binalarda taban etüdü yok, üst yapı ve gereç de ömrünü tamamlamış. Kentsel dönüşümün bilhassa Marmara’ya kıyısı olan yerlerde hızlandırılması lazım. İstanbul’un birçok noktasında binalar eski yönetmeliğe nazaran yapıldı. Bilhassa 70’li, 80’li yıllarda yapılan binalarda yer raporu ve zaruriliği yoktu. Binalar yumuşak taban üzerine klasik kurallar çerçevesinde yapıldı.”
