Dünyaca ünlü Londra Tasarım Bienali’nde Türkiye’yi “Açık Yapıt” projesi temsil etti
Sait Elmas
5 min read
İngiltere’nin başşehri Londra’daki Somerset House’da bu yıl 25 Haziran’a kadar sürecek Londra Tasarım Bienali‘nin teması, “Küresel Oyun: İş birliklerini Tekrar Eşleme” olarak belirlendi.
Londra Tasarım Bineali Yöneticisi Victoria Broackes ve Somerset House Vakfı Yöneticisi Jonathan Reekie’in açılışını yaptığı aktiflikte, çeşitli ülkelerden 40’tan fazla sanatkarın, global zorluklarla yüzleşen ve ziyaretçilere ilham veren dizaynları sanatseverlerle buluştu.
Bianelde, Türkiye’yi sanatçı ve mimar Melek Zeynep Bulut tarafından tasarlanan ve Somerset House’un avlusunda sergilenen “Açık Yapıt” projesi temsil etti.
Akustik ve mimari danışmanlığını Celaleddin Çelik’in üstlendiği projede inşaat mühendisi Mehmet Selim Ökten ile Fazilet Kazım Demirkıran, Emrah Bural ve Asude Işık Sancaktutan yer aldı.
“Mekan, ziyaretçinin eşlik etmesiyle bir performansa dönüşüyor”
Bienalin Türkiye Pavyonunda yer alan yapıtın dizayncısı Bulut, “Açık Yapıt” projesine ait değerlendirmelerde bulundu.
Bulut, iki yılda bir sanatseverlerle buluşan Londra Tasarım Bineali’nin dünyanın en itibarlı bienallerinden biri olduğunu belirterek, “Dünyanın her yerinden sanatkarlar, dizayncılar, ülkeler burada birtakım sergilemeler yapıyor. Biz de bu yıl burada Türkiye’yi temsilen bir eser sergiliyoruz” dedi.
Londra Tasarım Bienali’nin bu yılki temasının “Küresel Oyun” olduğuna değinen Bulut, bu temanın kendisini de etkileyen en değerli metaforunun, evvelki yıllarda Süveyş Kanalı’nda karaya oturan ve günlerce dünya ticaretinin durmasına neden olan gemi olduğunu anlattı.
Bulut, bu bağlamda, dünya genelinde meydana gelen salgınlar, savaşlar ve insanlığı etkileyen ani krizlerin sistemleri durdurduğuna işaret ederek, bugünkü bienalin de bu hususa dikkati çektiğini kaydetti.
Bulut, “Aslında bu, tasarımcıların, sanatkarların, tasarım ve sanatın bir zevk sıkıntısı olmaktan çıkıp, ‘dünyanın problemlerine bir tahlil üretebilir mi, bununla ilgili bir AR-GE oluşturabilir miyiz?’in bineali” değerlendirmesini yaptı.
Türkiye Pavyonu’nda yer alan “Açık Yapıt” projesinde, bilhassa tasarımcıyı bir nebze geri planda tuttuklarını ve sanat objesi üretme emeli taşımadıklarını söyleyen Bulut, bunun nedenini ise şu biçimde açıkladı:
“İnsanlığın kendini eşikte bulduğu, tarih boyunca kimi temel formları alıp bunları değiştirmekle ve performatif yer yapmakla ilgilendik. Eser kendi içerisinde multidisipliner bir iş. Hem mimari bir pavillion, beraberinde akustik yüzeylere sahip ve tıpkı vakitte kendi içerisinde bir heykel olarak da tanımlayabiliriz. Biz bunu performatif yer olarak tanımladık zira yerin kendisi baktığınız vakit katı, anıtsal bir yapı ancak içine girdiğinizde titrek, tıpkı vakitte hareketli ve sesli olduğunu görüyorsunuz. Burada bir mana değişikliği var ve yerin kendisi ziyaretçinin de eşlik etmesiyle bir performansa dönüşüyor.”
“İNSANI MERKEZE ALAN BİR ÇALIŞMA YAPTIK”
Bulut, “Açık Yapıt” projesinin, insanı merkeze alan bir çalışma olduğunu ve bunu öncelediklerini belirterek, şu tabirleri kullandı:
“Tanımların değişmesi ve dünyanın dönüşmesi için bu kaide ve bunun için de bizim aslında kültür, medeniyet öncüsü bir toplum olduğumuzu, tarih boyunca bilimle destekleyerek aslında yaptığımızı ve bu türlü güçlü bir istikrarla istikamet verdiğimizi her evrede unutmadan ilerledik. Yapıtın zihinsel performansı ve üretimimiz bizi çok keyifli etti fakat bu hassasiyetin de alt metinde daima olduğunu vurgulamak isterim.”
“Ülkemizi kültürel manada temsil ettiğimiz için çok keyifli ve gururluyuz”
Mimar Bulut, Somerset House’un avlusunda sanatseverlerin beğenisine sunulan yapıtın Türkiye’yi memleketler arası bir platformda temsil etmesinden memnuniyet duyduklarını lisana getirerek, “Tabii ki çok memnun ve gururluyuz. Burada olduğumuz için, ülkemizi kültürel manada bir mevzuyla temsil ettiğimiz için çok mutluyuz” tabirlerini kullandı.
Bienale, dünyaca ünlü kültür sanat otoritelerinin katıldığına işaret eden Bulut, Türkiye’yi temsil eden bu yapıtın, milletlerarası değerli isimlerin beğenisini kazanmasından da memnuniyet duyduklarını lisana getirdi.
Bulut, 25 gün sürecek bienal müddetince 1 milyon ziyaretçinin hedeflendiğine dikkati çekerek, yapıtın yer aldığı Türkiye Pavyonu’nun bilhassa Somerset House’un avlusunda ziyaretçileri karşılamasının kıymetli olduğunu bildirdi.
“GECEMİZİ GÜNDÜZÜMÜZE KATARAK ÇALIŞIYORUZ”
Dünyaca ünlü Londra Tasarım Bienali’nde sergilenen “Açık Yapıt” projesinin dizayncısı Bulut, bu muvaffakiyetin art planında çok ağır bir çalışma ve büyük özverinin olduğunu vurguladı.
Sanatçı ve mimar Bulut, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çok bahta ya da çok yeteneğe inanan biri değilim. Biz çok çalışıyoruz. Gecemiz gündüzümüz yok diyebiliriz. Yürekle rastgele bir olumsuzluğu son kabul etmeyerek, kabul edilmemeler ya da işinizin algılanmaması üzere durumları bir son kabul etmeyerek, ısrarla üzerine gitmek ve çok çalışmak diyebilirim. Gecemiz gündüzümüz yok, atölyelerdeyiz. İşimiz her vakit çok hoş sahne işleri üzere görülüyor. Sanat işleri görsel olarak çok kuvvetli işlerdir ve baktığınız vakit sizi içine alır ve çok keyifli algılanır lakin gerisinde aslında hepimiz atölyelerde çok ağır süreçlerden geçiyoruz. Çok şeyden taviz veriyoruz. Münasebetiyle bir şeye inanıyorsanız, bilhassa tasarım ve sanat alanında çok çok çalışmaktan ve vazgeçmemekten diğer bir şey bilmiyorum.”
“TÜRK SANATKARLARIN MEMLEKETLER ARASI ÇALIŞMALARDA YER BULABİLMESİ ÇOK ÖNEMLİ”
Projenin akustik ve mimari danışmanlığını yapan Celaleddin Çelik de Türk sanatkarların milletlerarası çalışmalarla Londra Tasarım Bienali üzere platformlarda yer bulabilmesinin çok kıymetli olduğunun altını çizdi.
Çelik, şu sözleri kullandı:
“Bunu yaparken de bizim Türkiye coğrafyasındaki kültürel pahaların çok büyük soyutlama potansiyeli olduğunu düşünüyorum. Bu bahiste biraz daha açık olmak ve Türk sanatkarların bu potansiyelini memleketler arası platformlarda daha da güçlü formda ortaya koymak gerektiğini düşünüyorum. Türkiye’nin bunu yapabilecek sanatkarları ve fikri altyapısı olduğuna inanıyorum. Bu bağlamda, ‘Açık Yapıt’ çalışmasının da bu alanda Londra Tasarım Bienali için değerli bir yer tuttuğunu söyleyebilirim.”
Bienalde Türkiye’yi temsil eden projenin, anıtsal bir yapı olduğunu lakin, burada kelam konusu yapının çözülmesini hedeflediklerini tabir eden Çelik, “Rüzgarla, beşerlerle etkileşime girerek ve buradaki avluyla etkileşime girerek, bu anıtsallığıyla birlikte tıpkı vakitte çözülen şeffaflaşan bir bildiri içeriyor” dedi.
Çelik, yapıtın, bağlamsal sanat manasında hem tarihi art planı güçlü olan hem de bunu çağdaş bir lisanla söz etmeye çalışan bir yapı olduğunu kelamlarına ekledi.
