1 Mayıs resmi tatil mi, yarım gün mü? 1 Mayıs hangi güne denk geliyor?
Sait Elmas
3 min read
1 Mayıs resmi tatil mi yoksa yarım gün mü sorusunun karşılığı, emekçi ve işçiler tarafından sorgulanmaya devam ediyor. Her yıl 1 Mayıs’ta kutlanan bu özel günde, birlik ve dayanışma için sloganlar atılıyor. Pekala, 1 Mayıs resmi tatil mi, yarım gün mü? 1 Mayıs hangi güne denk geliyor?
1 MAYIS RESMİ TATİL Mİ?
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nün resmi tatil olup olmadığı, 2023 yılı resmi tatil takviminin yayımlanmasıyla birlikte belirli oldu.
Buna nazaran; 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü bu yıl pazartesi gününe denk geliyor. Yasaya nazaran, 1 Mayıs’ta 1 gün resmi tatil uygulanacak ve kamu kurumları, bankalar ve kimi kuruluşlar 1 gün müddetle çalışmayacak.
1 MAYIS’IN TARİHÇESİ
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, emekçi ve işçiler tarafından dünya çapında kutlanan, birlik, dayanışma ve haksızlıklarla uğraş günü. Dünya üzerindeki pek çok ülkede, resmî tatil olarak kabul edilmektedir.
İlk kere 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat çalışanları, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesinden Parlamento Konutu’na kadar bir yürüyüş düzenlediler.
1 Mayıs 1886’da Amerika Personel Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde çalışanlar günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Chicago’da yapılan şovlara yarım milyon personel katıldı. Luizvil’de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz emekçi, birlikte yürüdü.
O devirde Luizvil’deki parklar, siyahlara kapalıydı. Emekçiler, sokaklarda yürüdükten sonra daima birlikte Ulusal Park’a girdi. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz çalışanların birlikte yaptığı şovlar, gazeteler tarafından, ‘Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu’ halinde yorumlanmıştı. Bu şovlar 1 Mayıs’ı izleyen günlerde tüm harareti ile devam etti ve 4 Mayıs’ta kanlı Haymarket Olayı’na yol açtı.
Uygulanan yasal baskılarla bu şovun tekrarlanması engellendi. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889’da toplanan İkinci Enternasyonal’de Fransız bir personel temsilcisinin teklifiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, gayret ve dayanışma günü” olarak kutlanmasına karar verildi. Böylelikle ikinci şov 1890 yılında yapılabildi.
1 Mayıs 1977’de İstanbul Taksim Meydanı’ndaki kutlamalar sırasında yapılan akında 34 kişi öldü ve 136 kişi yaralandı.
Zamanla 8 saatlik iş günü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylelikle emekçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı.
Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin, Kuzey Kore, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs’ı emekçiler büyük kitle şovlarıyla kutlar; kimi ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir hareket biçimini de alır.
